مصاحبه‌کننده و نویسنده: هادی تقوی

راستش هیچ وقت تشویق نشدم، همیشه ترسونده شدم. تا وقتی که کار روی غلتک افتاد و به نتیجه رسید همه شروع به تحسین و تشویق کردن که دیگه برام خیلی ارزشی نداشت. هیچ وقت توجه و تحسینی را موقعی که باید می‌گرفتم، نگرفتم. متاسفانه خودم هم چشم‌انداز روشنی نداشتم که چی می‌خواد بشه. 

چون دوست داشتم نقاشی بخونم، به جای دبیرستان، هنرستان رفتم. از اونجایی که ظرفیت رشته نقاشی پر شده بود، رشته گرافیک را انتخاب کردم. البته راضی هم بودم. اون موقع هنوز کامپیوتر نبود و همه ما کارها به صورت دستی انجام‌ می‌شد. البته آینده‌ای در گرافیک برای خودم نمی‌دیدم، چرا که دوست داشتم کارم دستی باشه و اجرا داشته باشد. 

دانشگاه هم رشته گرافیک را انتخاب کردم. اون موقع مادربزرگم سرطان ریه گرفت. رابطه خیلی خوبی باهاش داشتم. دوران سخت مریضی و بعد فوتش باعث شد من به شدت بهم بریزم. درگیر افسردگی خیلی شدیدی شدم و حتی به سمت خودکشی کردن رفتم و نه روز در کما بودم. هیچ چیزی برام اهمیت نداشت. با خودم می‌گفتم گرافیک چیه، درس چیه، کار چیه و این حرفا. احساس مرده بودن می‌کردم. آدم‌های اطرافم همش منتظر بودند که من بلایی سر خودم بیارم. حالم خیلی بد بود و هیچ کاری نمی‌کردم. خانواده و مشاور سعی می‌کردند که من را به چیزهایی علاقه‌مند کنن. مادرم من را به کلاس گریم و خودآرایی فرستاد و فکر می‌کرد این کارها باعث تغییری در درون می‌شه که نشد. یه مدتی هم رفتم به کتاب‌فروشی که دوستش داشتم و همیشه ازش کتاب می‌خریدم، مشغول به کار شدم. اونجا را هم بعد از چند ماه کار کردن ول کردم.

دوران دانشگاه را با افسردگی طی کردم و به سختی ترم آخر را گذروندم. تا اینکه به دوره کارآموزی رفتم و در یک کارگاه سفال مشغول به کار شدم. در کارگاه با موزاییک آشنا شدم و کار کردم. به این کار علاقه‌مند شدم و در اینترنت در موردش تحقیق کردم و کارهای زیادی از دیگران را دیدم. بعد دیدم چقدر این کار به من می‌خوره، انگار خودمم. از اونجایی که برای آموزش هیچ کلاسی در شهری که زندگی می‌کردم، نبود و نمی‌تونستم به شهر دیگری هم برم، خودم رفتم مقداری کاشی خریدم و شروع کردم با آزمون و خطا یاد گرفتن. حدود یک‌سال کارهای مختلفی را ساختم و بعد اولین نمایشگاه‌ام را به صورت مستقل برگزار کردم.

برگزاری نمایشگاه باعث شد پیشنهاد کاری را از یک فردی که کارگاه سفال داشت دریافت کنم. با هم شریک شدیم و از طریق کارگاهش سفارش کار و شاگرد می‌گرفتم. حدود یک سالی با هم کار کردیم اما بعد با هم به مشکل برخوردیم. احساس می‌کردم اون فرد بین من و مشتریانم واسطه‌گری می‌کنه و من به اون درآمدی که می‌خواستم، نمی‌رسیدم. به همین خاطر همکاریم را باهاش قطع کردم. بعد یک دوست بهم پیشنهاد داد که برم شهر دیگری و اونجا در یک کارگاه بر روی نقاشی و حکاکی بر روی سفال کار کنم. چون در اجرا آدم دقیقی هستم و سریع یاد می‌گیرم، از طرف یک آموزشگاه برای تدریس پیشنهاد همکاری داشتم و مدتی را هم تدریس می‌کردم. بعد از مدتی دوباره برگشتم شهر خودم.

 فعالیت در صنایع دستی کارِ خیلی سختی هستش. تولید کردن خودش یک داستانیه و فروش کارها هم به همان اندازه سخته. چرا که صنایع دستی نیاز اصلی مردم نیست و ته سبدِ خریدشون قرار داره. تلاش کردم با شرکت در نمایشگاه‌های صنایع دستی بتونم مسئله فروش را حل کنم و به همین خاطر از این شهر به اون شهر می‌رفتم و در نمایشگاه‌ها شرکت می‌کردم. نگاه مردم به کارهای من متفاوت بود. بعضی‌ها فکر می‌کردن من یک کاشی را می‌شکنم و دوباره می‌چسبونم. بعضی‌ها می‌گفتند تکه‌های این تابلو را بده، خودمون ببریم بچسبونیم. بعضیا هم فکر می‌کردن که تابلوها کار دست نیست و من این حرف‌ها را دوست نداشتم. 

سفر رفتن و شرکت در نمایشگاه‌ شهرهای مختلف جذابیت خودش را داشت. در چابهار در یک نمایشگاهی با دوستم شرکت کرده بودم. غرفه‌ای که به ما داده بودن جای خوبی نبود و نتونستیم چیزی بفروشیم. از آنجایی که نباید کارها برمی‌گشت با دوستم تصمیم گرفتیم تورهای چابهار گردی بریم و اونجا بفروشیم. هر جا که می‌شد سعی می‌کردیم کارها را بفروشیم، در اتوبوس‌ها که بودیم، وقتی که پیاده می‌شدیم، هرجا که می‌رفتیم، حتی موقعی که در حال شتر سواری بودم، کار می‌فروختم.

به این خاطر که فروش خوب نبود، مجبور شدم در کنارش کارهای جانبی هم انجام بدم. مثلاً نقاشی کنم یا مگنت و پیکسل و از اینجور کارها درست کنم تا فروش داشته باشم. اوضاع همین‌طوری پیش می‌رفت تا اینکه در فیسبوک، یک نقاشی از نقاش یک کشور دیگری را دیدم و میخکوب شدم. من خیلی کارهای نقاشی دیگران را می‌بینم، به این خاطر که دنبال کارهایی هستم که قابلیت تبدیل شدن به موزاییک را داشته باشن. کارهای این نقاش را که دیدم، خیلی برام جالب بود. معمولاً برای اجرای کارهای موزاییک از نقاشی استفاده می‌کنم. 

بهش ایمیل زدم و ازش اجازه خواستم که بتونم روی یکی از کارهاش اجرای موزاییک داشته باشم. خوشبختانه قبول کرد. یک سال طول کشید تا بتونم یکی از کارهاش را اجرا کنم. وقتی تصویر کار را برایش فرستادم، خیلی خوشش اومد. بعد از مدتی به من پیام داد که کارهام را به یک آکادمی نشون داده و اونا از کار من خوششون اومده. به همین خاطر به یک سمپوزیوم موزاییک که در کشورش برگزار می‌شد، دعوت شدم.

با خانوادم صحبت کردم، گفتن که نه، اونا قابل اعتماد نیستند و اجازه ندادن برم. بعد دیدم آدم‌هایی هم که در حوزه موزاییک فعالیت می‌کردن، پوستر این سمپوزیوم را گذاشتن، تصمیم گرفتم هر طور که شده برم. به خانوادم گفتم اگر قرار باشه کارِ من جهشی داشته باشه، الان وقتش است و من نمی‌تونم نگرانِ نگرانی شما باشم. چه موافق باشید چه نباشید، من تصمیم گرفتم که برم. تا اون موقع مسافرت خارج از کشور نرفته بودم. با نگرانی و ترس زیاد این سفر را رفتم.

بالاخره در سمپوزیوم شرکت کردم و کاری را ساختم. اونجا کار من دیده شد و یک پیشنهاد آموزشی از یک آتلیه در آن کشور دریافت کردم. اول از این پیشنهاد هم ترسیدم، چون تجربه زندگی در کشور دیگری را نداشتم. برگشتم ایران و یک سالی طول دادم تا بالاخره قبول کردم و به اون کشور برگردم. کار و فعالیت در اونجا باعث شد با گالری‌های مختلفی آشنا بشم و همکاری کنم. دیگه کارهایی را که می‌ساختم از طریق همون گالری‌ها در اون کشور می‌فروختم. وقتی فعالیت‌هام روی غلتک افتاد، تصمیم گرفتم به ایران برگردم، کارهام را همین جا بسازم و موقعی که آماده شد، به اون کشور سفر کنم و تحویل بدم.

خوشبختانه درآمدی که در اون کشور از فروش کارها به دلار بدست می‌یارم، برای من کافی هستش. آدم جاه‌طلبی نیستم. دنبال زیادتر کار کردن و درآمد بیشتر نیستم. برای من مهم اینه که از کارم لذت ببرم. اینکه کار دست من را یک نفر رو جذب کنه و باعث بشه اون کار را بخواد، برای من خیلی راضی کنندست. 

برای این دختر آرزوی موفقیت می‌کنیم.

اگر دوست داشتید بدونید مجموعه “داستان‌های بی‌نام” در چه موردی است، در پست زیر توضیح دادم.

مصاحبه‌گر و نویسنده: هادی تقوی

در دوران دبیرستان سبک زندگی متفاوتی را داشتم. با دختر شیطونی دوست بودم که روی من و زندگیم خیلی تاثیر گذاشته بود، طوری که مادرم مجبور شد مدرسه‌ام را عوض کنه. در مدرسه‌ی جدید با دوستان خوبی آشنا شدم و باعث شد درس‌خون بشم. همیشه در درس‌هایی بهتر بودم که یا معلم مهربونی داشت یا معلمی که جدی و با تجربه بود و خوب درس می‌داد.

چیزی که در زندگی من خیلی تاثیر داشت، رفتن به جلسه‌های تراپی بود. به نظرم آدم هر چقدر بیشتر خودش را بشناسه، می‌تونه تصمیمات بهتری برای خودش بگیره. البته این نکته را بگم که تراپیست و مشاور حتما باید آدم با دانش و خوبی باشه تا بتونه بهت کمک کنه و تاثیر مفیدی برات داشته باشه.

در دانشگاه رشته زیست خوندم. اما تغییر رشته دادم. رفتم سمت هنر و رشته گرافیک خوندم. الان کارم طراحی جواهر آلات است. بعد که فارغ التحصیل شدم، مدتی می‌خواستم با کارخانه‌ها کار کنم که منصرف شدم. داستان این طوری هستش که وقتی فارغ التحصیل می‌شی، بلند پرواز هستی و دوست داری برای خودت باشی. عکاسی و کار طراحی گرافیکم هم خوب بود. به همین دلیل تصمیم گرفتم خودم کار کنم. کار کارمندی و سر و کله زدن با مشتری‌ها را دوست نداشتم.

دوره‌ای نقاشی کار کردم. فقط نقاشی می‌کردم و درآمد خوبی نداشتم. یه روزی به خودم گفتم لیلی جون :) تا کی می‌خوای وابسته به خانواده‌ت باشی و از بابات پول بگیری. به همین خاطر به فکر افتادم که کاری کنم. یک چیزی که من را از صرفا نقاشی کردن دور کرد، این بود که باید ساعت‌ها در آتلیه باشی و نقاشی کنی. در صورتی که من دوست داشتم با آدم‌ها تعامل کنم و طراحی جواهر اجازه این کار را به من می‌داد. اینکه آدم‌ها چی دوست دارن و چی دوست ندارن، چی خوشحال‌شون می‌کنه برای من جذاب بود. البته دلیل دیگری هم داشت و این بود که به نظرم این کار می‌تونست درآمد خوبی هم داشته باشه. یعنی جایی بود که هنر به بیزینس نزدیک می‌شد و به همین خاطر باعث شد من بیشتر بهش علاقمند بشم.

به همراه خالم و دخترش وارد کار طلا فروشی شدم و جواهر طراحی می‌کردم. اوایل آدم‌ها می‌گفتن کارهات را نشون بده اما من خجالت می‌کشیدم. بعد شروع کردم به آموزش دیدن و دوره‌های مختلفی را شرکت کردم. یکی از این دوره‌ها، جواهرسازی بر پایه مجسمه‌سازی بود که خیلی دوره جذاب و خوبی برای من بود. بهترین آموزش برای من موقعی بود که استادم به من بازی کردن با حجم را یاد داد. یعنی به ما گفت فقط انجام بدیم و حجم درست کنیم. مهم نیست زیبا باشه یا نباشه، مهم نیست کسی خوشش بیاد یا نیاد، مهم نیست مواد اولیه‌ش چی باشه، فلز باشه، چوب باشه یا حتی آشغال و ضایعات، فقط باید درست می‌کردیم. با هر چیزی که دم دست‌مون بود باید یه چیزی می‌ساختیم. 

استادم باعث شد مفهموم‌ها در ذهن من عوض و تغییراتی در درون من ایجاد بشه. اما متاسفانه ایشون بر اثر سرطان فوت کرد و آموزش من ناقص موند. حالتی برای من ایجاد شده بود که انگار چیزهایی را بلدم اما هنوز در درونم خوب نشسته بود. یکی از دوستانم من را با یک استاد دیگری آشنا کرد که ایشون هم بسیار خوب بود و باعث شد من چیزای زیادی یاد بگیرم و آموزش‌هام تکمیل بشه. 

دوران خوبی برای من بود. در اون زمان فقط می‌رفتم کلاس و بعد تمرین می‌کردم. کار دیگری انجام نمی‌دادم. چیزی که برای من مهم بود این بود که وظیفه‌ای را به شما واگذار می‌کنند، می‌تونی اون وظیفه را به همون شکلی که خواستن انجام بدی یا خودت بهش اضافه کنی و کار بیشتری انجام بدی. من همیشه دوست داشتم جلوتر برم و فراتر از کاری که بهم واگذار شده انجام بدم. به نظرم عادت خیلی مهم و خوبی است. 

طراحی جواهر از اون کارهایی است که باید عاشقش باشی تا بتونی انجام بدی. البته این کار مشکلات مختلفی را برای من داشت. یکی از اون‌ها پیدا کردن سرمایه گذار بود. آدم‌های اطراف من اکثرا هنری بودن. بعدیش نداشتن منتور خوب بود. خیلی خوبه که آدم در کنارش یک منتور قوی و خوب هم داشته باشه تا بتونه بهش درست خط بده.

چیزی که در طراحی کارهام برای من مهم است، اینه که کارهام کپی نیستن، درون‌شون آرت و فشن وجود داره. کسی که به کارهای من علاقه‌منده، دوست داره خاص باشه و متفاوت دیده بشه. دوست دارم در آینده آتلیه خودم را راه بندازم که در آن محصولات خاص و متفاوت برای آدم‌های خاص و متفاوت، طراحی و عرضه بشه.

برای لیلی آرزوی موفقیت می‌کنیم.

از بچگی دوست داشتم یه چیزایی درست کنم. اگر دخترهای دیگه مثلاً عروسک بازی می‌کردند، من دوست داشتم با لوگو بازی کنم و خونه بسازم. ساختن را دوست داشتم و از مسیری که آدما می‌رفتن، من نمی‌رفتم. مثلا یک چیزی را بر اساس روشی که داشت درست می‌کردم، دوباره بعد خراب می‌کردم و به شکل دیگه‌ای می‌ساختم. واقعیت اینه که من از کودکی، (البته یادم نیست از چند سالگی) تصویری که از خودم در بزرگسالی می‌دیدم، این بود که یک خانم معمار هستم.

از همون ابتدایی ریاضی را دوست داشتم. ذوق داشتم مدرسه برم، زنگ‌های ریاضی برای من حالت سرگرمی داشت. با درس‌های حفظ کردنی بد بودم ولی نقاشی و هنر را در کنار ریاضی دوست داشتم. در دوران دبیرستان کلاس نقاشی می‌رفتم و با رنگ روغن کار می‌کردم. الان هم یکی از کارهایی که حالم رو خوب می‌کنه نقاشی کردن است. البته شاید نشه اسمش رو نقاشی گذاشت؛ بیشتر با رنگ‌ها، روی بوم بازی می‌کنم! یک کار دیگه که حالم رو خوب می‌کنه ساز دهنی زدن است که اون رو در دوره لیسانس یاد گرفتم. هر شاخه از هنر و به خصوص موسیقی، به نظر من شبیه یک پنجره رو به یک باغِ که وقتی هوای خونه‌ی زندگیت دلگیر می‌شه، می‌تونی این پنجره‌ها رو یکی یکی باز کنی و یک نفس عمیق بکشی تا بتونی دوباره ادامه بدی. 

کنکور دادم. به خاطر اینکه اون زمان ترجیحم این بود که در یک دانشگاه بهتر درس بخونم و رتبه‌م طوری نبود که بتونم معماری رو توی چند دانشگاه برتر قبول بشم، رشته آمار رو انتخاب کردم. دورانی که در دانشگاه تهران گذروندم و پیدا کردن دوستانی که تاثیر زیادی روی نگرش و زندگی من گذاشتند و تا امروز همچنان از بودن شون خوشحالم، باعث شد که هیچ وقت پشیمون نشم از اینکه چرا از همون دوره لیسانس معماری نخوندم. 

در ترم ۸ متوجه شدم که دانشگاه یک آموزشگاه داره که دوره‌های آزاد معماری برگزار می‌کنه، ثبت نام کردم. بعد از اینکه دوره تموم شد، لیسانسم را هم گرفتم و رفتم در یک شرکتی که زمینه فعالیتش آشپزخانه‌های صنعتی بود، مشغول به کار شدم. در اون شرکت با نرم افزارهای معماری کار می‌کردم و دیدم که این کار اون چیزی نیست که من می‌خواستم. تصمیم گرفتم برم معماری رو در دانشگاه بخونم. بنابراین کنکور ارشد دادم و رشته معماری قبول شدم.

قبل از کنکور ارشد، یک کتابخانه‌ای پیدا کرده بودم که خیلی دنج بود، انتهای یک پارک بود. برای کنکور ارشد اونجا درس می‌خوندم. کتاب‌ها را که می‌خوندم، اون هم توی اون فضا، اونقدر برام جذاب بود که اصلا فکر نمی‌کردم که دارم برای کنکور درس می‌خونم. دوره‌ی معماری ای که زمان لیسانس گذروندم، خیلی دید خوبی به من داد و برای کنکور ارشد کمکم کرد. با اینکه همه می‌گفتند نرو، به خاطر اینکه معماری از رشته‌هایی است که بهتره از مقطع لیسانس شروع به خواندن کرده باشی، اما من رفتم و از مقطع ارشد شروع کردم. پایان نامه ارشدم بازسازی یک خانه قدیمی در حاجی آباد گرمسار بود که تبدیل به یک فضای اقامتی شد و در حال حاضر هم پذیرای گردشگران است.

بعد از مقطع ارشد رفتم در یک شرکت طراحی داخلی مشغول به کارآموزی شدم. بعد از کارآموزی به عنوان طراح، وارد یک شرکت  فعال در حوزه سنگ شدم. حدود سه سال و خرده‌ای اونجا کار کردم. کار کردن در اون شرکت علاوه بر اینکه دید اجرایی من رو بیشتر کرد، از نظر رفتار کاری و حرفه‌ای، شاید بشه گفت نقطه عطفی در زندگی من بود. یکی از قسمت‌هایی که کار طراحی سنگش رو انجام می‌دادم فضای آشپزخانه بود که باعث شد با طراحی این فضا آشنا بشم. بعد از مدتی که در اون شرکت کار کردم، وارد شرکتی شدم که در زمینه آشپزخانه فعالیت می‌کرد. الان تقریباً دو سال است که اینجا کار می‌کنم و با طراحی آشپزخانه خوشحالم. 

رشته معماری ابعاد گسترده‌ای داره. در کشور ما، از یک زمان به بعد معماری داخلی تبدیل به یک رشته جدا از معماری شد. شاید بشه گفت طراحی آشپزخانه زیر مجموعه‌ای از طراحی فضاهای داخلی است. مدل خود من این طوریه که دوست دارم ابتدا در یک حوزه کوچک‌تر کار کنم و متخصص بشم و بعدتر شاید وارد حوزه بزرگتر بشم. الان متمرکز روی طراحی آشپزخانه هستم، شاید چند سال در این حوزه کار کنم و بعد برم روی طراحی داخلی کار کنم یا کار دیگری را انجام بدم.

در طراحی آشپزخانه مثل سایر فضاها فقط زیبایی مهم نیست. کاربردی بودن المان‌ها و اینکه آدم‌ها موقع آشپزی راحت باشند هم خیلی مهم است. حرکت در مسیر مثلث کاری یعنی یخچال، گاز و ظرفشویی باید راحت باشه، چون خودم هم آشپزی رو دوست دارم، (مثل نقاشی یا موسیقی حالم رو خوب می کنه). وقتی دارم فضایی رو برای کارفرما طراحی می‌کنم، بعد از شنیدن اولویت هایش، خودم رو توی اون فضا در نظر می‌گیرم تا راحتی و کاربردی بودن فضا رو برای کار، دقیق‌تر بررسی کنم.

از کمک کردن به آدم‌ها خوشحال می‌شم. اینکه بتونم باری از دوش کسی بردارم، بهم حس خوبی می‌ده. 

برای مریم آرزوی موفقیت می‌کنیم.