بایگانی برچسب برای: غذا

معرفی کتاب فرهنگ خوراک مردم گیلان

معرفی کتاب فرهنگ خوراک مردم گیلان

برای تهیه پست‌ها از منابعی استفاده می‌کنم. به عنوان مثال برای نوشتن پست قبل از کتاب فرهنگ خوراک مردم گیلان استفاده کردم. یکی از برنامه‌های من این است که منابع مطالعاتی را در اینستاگرام و وب‌سایت معرفی کنم که اگر کسی علاقمند بود مطالعه کنه، به خصوص برای کسانی که دوست دارند در حوزه گردشگری غذا فعالیت کنند و هم تشکری از نویسنده کتاب و ناشر به خاطر زحمتی که برای آن انجام داده است، کنم. متن زیر را از کتاب آورده‌ام.
.
سرزمین ایران از اقوام گوناگونی تشکیل شده است و با برخورداری از مواهب طبیعی و تنوع تولیدات دامی و کشاورزی، در طول تاریخ پرفراز و نشیب خود فرهنگی غذایی را بنا نهاد که در میان ملل مختلف جایگاه ویژه‌ای دارد.
.
فرهنگ خوراک ایرانی، هویتی رنگین کمانی هست از هویت های قومی تشکیل شده است. یکی از طیف‌های این رنگین کمان، مردمان گیلان‌اند که در حاشیه غربی دریای کاسپین زندگی می‌کنند. غذاهای مردم این سرزمین، در میان سایر ایرانیان، شهره خاص و عام است. شهرت و محبوبیت این غذاها به گونه‌ای بوده است که حتی به دربار شاهان ایران از جمله صفوی و قاجار راه یافت.
.
در این اثر، کوشش بر این است که فرهنگ خوراک این مردمان، از منظر مطالعات مردم شناختی بررسی شود. تاکید بیشتر بر نشانه‌های فرهنگی مربوط به غذا و خوراکی هاست. اگرچه در خلال طرح موضوعات، نمونه‌هایی از شیوه طبخ و ترکیب مواد در غذاهای گیلانی داده می‌شود.

کتاب فرهنگ خوراک مردم گیلان –  مسعود پورهادی – نشر ایلیا

دلایل علاقه ایرانیان به غذاهای ترکیه

دلایل علاقه ایرانیان به غذاهای ترکیه

بهادر امینی، پژوهشگر حوزه غذا در گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری آناتولی دلایل مختلف تاریخی، فرهنگی و جغرافیایی علاقه ایرانیان به غذاهای ترکیه را مورد بررسی قرار داده و گفت: بسیاری از شیوه های پخت خوراک، چاشنی های غذایی و آداب غذایی مردمان دو کشور شباهت زیادی به هم دارند که ریشه در همسایگی دارد. البته بهتر است که فرهنگ خوراک را با خط کشی و مرزهای سیاسی امروزی نگاه نکنیم.

او درباره شباهت فرهنگ غذا بین مردم منطقه می گوید: « چیزی که امروز اکثر مردم دنیا از غذاهای ترکی می شناسد بیشتر نشات گرفته از آشپزی عثمانی است. اما اشتراکات غذایی اکثر ایرانیان با غذاهای شرق آناتولیایی به وجود آمده است. اگر منطقه آناتولی را در نظر بگیریم غذاهای مشترک زیادی وجود دارند اما مرزهای سیاسی این منطقه را جدا کرده است.»

این پژوهشگر حوزه غذا می افزاید: برخی غذاهای مشترک در ایران دیگر با شیوه های مختلف طبخ نمی شود اما در ترکیه امروزی مردم آن ها را استفاده می کنند. به عنوان مثال تنوع دلمه ها و شیوه های پخت آن در ایران هم وجود داشت. اما اگر بعد از خط کشی مرزی بخواهیم نگاه کنیم، دنر کباب از ترکیه وارد ایران شده است. از طرفی «بورانی» یا مخلوط کردن سبزی و صیفی جات با ماست شیوه ایرانیان بوده که به ترکیه رفته است.

علاقه ایرانیان به غذاهای ترکی

امینی درباره علاقه ایرانیان به غذاهای ترکی توضیح می دهد: اینکه اغلب ما سبک غذاهای جدید ترکی را بیشتر از سایر همسایگان دوست داریم به دلیل سفر ایرانی ها به آن کشور است. به عنوان مثال چیزی که به عنوان نوشیدنی «موهیتو» در ایران سرو می شود به دلیل سفرهای زیاد به ترکیه و سوریه است که ذائقه شان با آن اخت شده است. همچنین فرهنگ صرف قهوه ترک که به تازگی همه گیر شده، اما نوشیدنی جدیدی در ایران نیست.

او درباره اینکه چرا غذاهای ایرانی در ترکیه فراگیر نشده، می گوید:« ما در 50 سال اخیر چندان غذای جدیدی ابداع نکردیم که بفرستیم ترکیه. ترک ها فرهنگ غذایی پویایی دارند. مدام در حال اختراع غذای جدید هستند. ما غذای جدید خیلی کم ابداع می کنیم.»

امینی درباره دلیل اینکه بیشتر غذاهای گوشتی و کبابی ترکیه وارد ایران شده است، می گوید: «ذائقه اکثر ایرانی ها کباب‌پسند است و نحوه کباب کردن و تخصصی که ترک ها در این فن دارند برای ما جذاب است. هر چند که تفاوت های اندکی بین کباب ایرانی و کباب ترکیه‌ای وجود دارد».

آغاز تبادل غذایی

او اواسط دوران قاجار که همزمان با اواخر دوره عثمانی بود را آغاز تبادل فرهنگ غذایی بین دو ملت دانسته و می گوید: «اگر دوران اوج آشپزی عثمانی را مبدا تبادل غذایی در نظر بگیریم، به عنوان مثال جاغ کباب ( Cağ kebabı) در تمام شهرهای منطقه همچون دمشق، بیروت، بغداد و یا حتی تا کشور اوکراین پخته می شد اما این غذا وارد ایران امروزی نشده بود. یک دلیل آن اختلاف شدید حکومت صفویه در ایران با عثمانی بود. هر چه که از آن طرف وارد می شد به چشم تهاجم فرهنگی به آن نگاه می کردند. تبادل فرهنگی در آن دوران خیلی کم بود. زمانی که اوج آشپزی عثمانی بوده ما تبادل خاصی نداریم. ما حتی پوشش‌های سمبلیک عثمانی مثل فینه را هم به عنوان پوشش عامه نگرفتیم.

امینی با اشاره به اینکه در دوران آغاز تبادل ایران از نظر فن آشپزی از ترکیه عقب تر بود، توضیح می دهد: «از اواخر عثمانی و آغاز دوران قاجار تبادل فرهنگی غذایی شروع شد. آن زمان هم از نظر آشپزی، ما از ترکیه عقب تر بودیم. یکی از دلایل آن می تواند نزدیکی استانبول به غرب باشد که فن و تکنولوژی زودتر به آنجا می رسید. ابزارآلات مدرن آشپزی حدود 50 سال بعد از ترکیه وارد ایران شد. طبیعتا این عامل نزدیکی جغرافیایی و سیاسی به غرب و علی الخصوص فرانسه به عنوان مهد آشپزی عالی نوین اهمیت زیادی در توسعه سریعتر آشپزی با ابزار و فن نوین داشته است.»

وقتی پای رستوران های ترکی به ایران باز شد

از 25 سال پیش اولین رستوران هایی که غذای ترکی ارائه می کردند در تهران شروع به کار کردند شاید کسی فکر نمی کرد که دونر کباب یکی از غذاهای پرطرفدار شده و در همه جای شهر یافت شود.
پژوهشگر ایرانی حوزه غذا دلایل این استقبال را اینگونه بیان می کند: «یکی از دلایلی که باعث شده تعداد این رستوران ها افزایش یابد، سفر زیاد ایرانی ها به ترکیه است. اما اگر بخواهیم درباره رستوران هایی که غذاهای ناآشنای ترکی که برای خیلی از ایرانی ها غریبه است صحبت کنیم، دو، سه سال است که در تهران فعال شدند. به عنوان مثال «اسکندر کباب» غذای ناآشنایی برای ایرانیان بوده است و نحوه سرو آن به گونه ای نیست که ایرانی ها به عنوان کباب بشناسند.»

امینی با اشاره به تفاوت سرو غذا در دو کشور ادامه می دهد: «تفاوت فرهنگی ایرانی ها با ترک ها این است که ما غذا را تفکیک شده سر سفره می آوریم. کباب، گوجه و پلو جداست. هر کسی هر چقدر و هر چیزی دوست دارد سرهم می کند. اما ترک ها و هر چه به غرب تر می رویم، این آشپز است که بهتر تشخیص می دهد غذا چگونه سرهم شود.»

صنعت و فرهنگ پیشرفته غذای ترکی

امینی می گوید:«اگر بخواهیم علاقه ترک ها به غذا را مقایسه کنیم می توانیم بگوییم منطقه گیلان در ایران به همان میزان فعال و خلاق است. گیلان تنها منطقه ایران است که به طور متناوب غذای جدید می سازند.»

او در ادامه به پیشرفت فرهنگ و صنعت غذای ترکی اشاره کرده و می افزاید:« ترکیه آشپزها و سرآشپزهای خوبی دارد. ما مدرسه آشپزی و سرآشپز رده بین‌المللی در ایران نداریم. رستوران های ایرانی حتی شرایط ورود به گزینش لیست های برترین رستوران های دنیا را ندارند این در حالی است که یکی از رستوران های استانبول جزو 50 رستوران برتر سال 2018 دنیاست. بنابراین ما داریم یک فرهنگ پویای غذایی امروزی (ترکیه) را با یک فرهنگ ایستا (ایران) مقایسه می کنیم که این مقایسه صحیحی نیست. طبیعتا آنکه پیشرفت کمتری دارد باید تعقیب کننده فرهنگ جلوتر از خود باشد.

چای و استکان کمر باریک

چای یکی از نوشیدنی های مورد علاقه دو ملت است. ترک ها بالاترین مصرف سرانه چای در جهان را دارند. طبق آمار مرکز استاتیستا هر ترکیه ای در سال 2018  حدود 3157 گرم چای مصرف کرده است.

پژوهشگر غذا درباره این نوشیدنی می گوید:« فرهنگ چای خوردن و چای سرو کردن امروزی در هر دو کشور به نوعی تابع روسیه امروزی است. استکان و سماور در قالب صنعتی ساخت روسیه است و چای گرجستان شوروی به ایران و ترکیه می رسید.
امینی در ادامه توضیح می دهد: « ترک ها به حفظ فرهنگ صرف چای در استکان کمر باریک بیشتر بها دادند. ما در گذشته خیلی برایمان مهم بود. قهوه خانه ای ها هم برایشان مهم بود حتی به دلیل اقتصادی، شاید ترک ها هم به مساله اقتصادی آن توجه نشان دادند. اما تولید صنعتی خیلی مهم است و بعید نیست هر دو کشور تحت تاثیر روسیه باشیم. اگر سماور از روسیه وارد نمی شد شاید ما هم همچون ساکنین جنوب ایران و ترک ها نیمه چای خور، نیمه قهوه خور می شدیم. قهوه درست کردن با ابزار قدیمی دردسر است اما سماور زغالی در قدیم از صبح آب را جوش می آورد و هر زمان که می خواستند چای آماده بود. هر چند که دخالت شرکت های بزرگ تامین و عرضه چای در بازار چای و قهوه هم در تغییر ذائقه اکثریت ایرانیان موثر بوده است.»

وی دلیل ورود سماور به ایران را رابطه خوب ایرانی ها با روسیه می داند و می گوید:« چون ما تبادل بیشتری با روسیه داشتیم سماور زودتر وارد ایران شد. روس ها در گیلان مستقر بودند اما ترک ها با روس ها تنش سیاسی داشتند و باعث می شد با دشمن تبادل فرهنگی نداشته باشند.»

شربت، علاقه مشترک

امینی با اشاره به نوشیدنی های دو کشور می گوید: از جمله نوشیدنی ها که از طریق ترکیه به اروپا و سایر دنیا ارسال می شود می توان شربت را نام برد. نوشیدنی مخلوط از انواع ادویه و افشره میوه و شکر یا هر شیرین‌کننده‌ دیگری که مدت ها در ایران امروزی به اشکال مختلف استفاده می شد و حتی انواعی از آن به عنوان دارو تجویز می شد. با رسیدن شربت به فرهنگ آشپزی قونیه و آشپزخانه عثمانی، ترک ها با ابداع شربت های جدید آن را به طور معمول به عنوان دسر پس از غذا استفاده می کردند و شربت از راه ترکیه به ایتالیا رفت و سوربتوی مشهور ایتالیایی که در سراسر دنیا به عنوان دسری لذیذ شناخته می شود از شربتخانه‌های استانبول به دنیا معرفی شد و عثمانی‌ها اولین آشپزانی بودند که پودر شربت درست کردند».

به عقیده امینی شاید بتوان گفت مشهورترین و محبوبترین شربتی که از دیرباز در هر دو کشور ساخته و نوشیده می شود سرکه‌انگبین است که مخلوطی از انواع سرکه و انواع عسل است.

معرفی چند غذای محلی ایرانی

معرفی چند غذای محلی ایرانی

معرفی چند غذای محلی ایرانی از سایت ویکی کتاب

فهرست زیر شامل شیرینی‌ها، نان‌ها، مرباها، ترشی‌ها، سالادها و غذاهای شیرین ایرانی نمی‌باشد.

  1. آبگوشت دیزی سنگی تبریزی (آذربایجان شرقی) (تبریز)
  2. آش اوماج/آش اماج (آذربایجان شرقی) (تبریز) و (کردستان)
  3. آش دندونی تبریز (آذربایجان شرقی) (تبریز)
  4. آش شیله عدس (آذربایجان شرقی) (تبریز)
  5. آش قوروت قیله (آذربایجان شرقی)
  6. آش ماست تبریز (آذربایجان شرقی) (تبریز)
  7. آش کلم برگ (آذربایجان شرقی) (تبریز)
  8. آش گوجه‌فرنگی (آذربایجان شرقی) و (همدان)
  9. آش گوشواره (آذربایجان شرقی) (تبریز)
  10. آش گیلدیک (آذربایجان شرقی) و (آذربایجان غربی) و (اردبیل)
  11. آش یخ (آذربایجان شرقی) و (آذربایجان غربی)
  12. بادمجان شکم پر تبریز/قارنی یاریخ (آذربایجان شرقی)
  13. برنج کاسه‌ای آذری (آذربایجان شرقی)
  14. بورانی کدو سبز قلمی (آذربایجان شرقی) و (آذربایجان غربی)
  15. دویماج (آذربایجان شرقی)
  16. خورش هویج (آذربایجان شرقی)
  17. رشته پلو قیسی (آذربایجان شرقی) و (آذربایجان غربی)
  18. ریزه کوفته (آذربایجان شرقی) و (آذربایجان غربی)
  19. دلمه بادمجان (آذربایجان شرقی)
  20. دلمه برگ مو (آذربایجان شرقی) و (آذربایجان غربی)
  21. دلمه کلم پیچ/کلم برگ (آذربایجان شرقی)
  22. ساج کباب (آذربایجان شرقی) و (آذربایجان غربی) و (اردبیل)
  23. سوغان سو (آذربایجان شرقی) (اهر)
  24. شوربای تره تبریز (آذربایجان شرقی) (تبریز)
  25. شیرپلوی تبریزی (آذربایجان شرقی) (تبریز)
  26. قورماشورباسی (آذربایجان شرقی)
  27. قویماق (آذربایجان شرقی)
  28. کلا جوش (آذربایجان شرقی) و (آذربایجان غربی)
  29. کوفته تبریزی (آذربایجان شرقی) (تبریز)
  30. کوکوی لوبیا سبز (آذربایجان شرقی) (تبریز)
  31. گشنیز کباب (آذربایجان شرقی) و (آذربایجان غربی) (ماکو)
  32. لوبیا پلوی تبریزی (آذربایجان شرقی)
  33. آبگوشت کشک (آذربایجان غربی) و (مرکزی) و (لرستان)
  34. آبگوشت ماست /گاتخ شورباسی (آذربایجان غربی)
  35. آش برگ مو/یارپاخ یرتخلسه (آذربایجان غربی)
  36. آش بلغور ارومیه/یارما آشی/شوربای بلغور (آذربایجان غربی)
  37. آش یرتخلی (آذربایجان غربی)
  38. شورجه ارومیه (آذربایجان غربی)
  39. چهمجه (آذربایجان غربی) (نقده)
  40. خورش ارومیه (آذربایجان غربی)
  41. قورمه آذری (آذربایجان غربی)(مهاباد) و (کردستان)
  42. کله جوش/کاله جوش (آذربایجان غربی) و (زنجان)
  43. گوزلمه (آذربایجان غربی) (ارومیه)
  44. گیزاتما (آذربایجان غربی)
  45. آش دوغ (اردبیل) و (قزوین) و (همدان) و (کردستان) و (مازندران) و (شیراز) و (ارومیه) و (کرمانشاه)
  46. تاس کباب (اردبیل)
  47. ترشی گرما (اردبیل)
  48. چیغریتمای مرغ (اردبیل)
  49. خورش پیچاق قیمه (اردبیل)
  50. خورش ترشی قیمه (اردبیل)
  51. دمی یارما (اردبیل)
  52. سوتی پلو (اردبیل)
  53. قیساوا (اردبیل)
  54. قیسی پلو (اردبیل)
  55. کشمش پلو (اردبیل)
  56. آبگوشت لوبیا سفید کاشان (اصفهان) (کاشان)
  57. آش سماق (اصفهان)
  58. بریانی/بریونی (اصفهان)
  59. جوجویی تاس کباب‏ (اصفهان) (کاشان)
  60. چلو دیزی (اصفهان) (کاشان)
  61. حلیم بادمجان (اصفهان) و (شیراز) و (کرمان)
  62. خورش ماست (اصفهان)
  63. قیمه ریزه اصفهانی (اصفهان)
  64. خورش نخود آله (اصفهان) (کاشان)
  65. قرمزه نخودچی (اصفهان)
  66. کباب زردک (اصفهان)
  67. کوفته (اصفهان) (کاشان)
  68. گوشت و لوبیا (اصفهان)
  69. نخودآب (اصفهان) (گلپایگان)
  70. یخمه ترش (اصفهان)
  71. مرجو خورش/خورش مرجو عدس (البرز) (طالقان)
  72. حلیم (البرز) و (خراسان رضوی) (نیشابور)
  73. دیزی (البرز)
  74. آبگوشت بامیه (ایلام)
  75. بابایاری (ایلام)
  76. پرشگه (ایلام)
  77. ترخینه (ایلام)
  78. جگروز (ایلام) و (لرستان)
  79. دنده پلو (ایلام)
  80. سختی (ایلام)
  81. شله امیری (ایلام)
  82. کوفته سیرابی (ایلام)
  83. گمگه (ایلام)
  84. گوجه پونه‏ (ایلام)
  85. قله ماسوا (ایلام)
  86. ماسوا (ایلام)
  87. مکش (ایلام)
  88. پلو میگو بوشهری (بوشهر)
  89. دال عدس (بوشهر)
  90. دوپیازه میگو (بوشهر)
  91. دوقوس ماهی (بوشهر) (بندر دیلم)
  92. سبزی پلو ماهی (بوشهر)
  93. قلیه ماهی (بوشهر)
  94. قلیه میگو (بوشهر) و (خوزستان)
  95. قیمه بوشهری (بوشهر)
  96. کپه (بوشهر)
  97. گمنه (بوشهر)
  98. لخ لخ (بوشهر)
  99. یتیمک (بوشهر)
  100. ماهی شکم پر (بوشهر)
  101. اشکنه اسفناج (تهران)
  102. ته‌چین فیروزکوهی (تهران) (فیروزکوه)
  103. دمپختک (تهران)
  104. والک پلو (تهران) و (کرمانشاه)
  105. دمی بلغور جو (تهران) (لواسان)
  106. سر گنجشکی تهرانی (تهران)
  107. آبگوشت بختیاری (چهارمحال و بختیاری)
  108. آش بلگ (چهارمحال و بختیاری)
  109. آوریز (چهارمحال و بختیاری)
  110. کاردین (چهارمحال و بختیاری)
  111. کباب بختیاری (چهارمحال و بختیاری)
  112. هره (چهارمحال و بختیاری)
  113. آش شلغم (خراسان جنوبی)
  114. اشکنه بلغور شیر (خراسان جنوبی)
  115. اشکنه قند (خراسان جنوبی) (بیرجند)
  116. بلغور پلو (خراسان جنوبی)
  117. حلیم عدس خراسانی (خراسان جنوبی) و (خراسان رضوی) و (خراسان شمالی)
  118. دمی بلغور (خراسان جنوبی)
  119. ساطری پلو (خراسان جنوبی) و (خراسان رضوی) و (خراسان شمالی)
  120. شله ماش (خراسان جنوبی) (بجنورد) و (استان لرستان) (درود)
  121. قوروت/قروتو/قروت (خراسان جنوبی) (بجنورد) (بیرجند) و (خراسان رضوی) (نیشابور)
  122. قوروت بادمجان (خراسان جنوبی)
  123. کشک سالاری (خراسان جنوبی) (بیرجند)
  124. آش آبکش (خراسان رضوی)/آش سوزمه (قوچان)
  125. آش بلغور گندم نیشابور (خراسان رضوی) (نیشابور)
  126. آش حلبه و زیره نیشابور (خراسان رضوی) (نیشابور)
  127. آش ماستی (خراسان رضوی) (سبزوار)
  128. اشکنه (خراسان رضوی)
  129. اشکنه گوجه فرنگی (خراسان رضوی) (نیشابور)
  130. توگی سرداغی (خراسان رضوی)
  131. دیگچه مشهدی (خراسان رضوی)
  132. شله مشهدی/شله (خراسان رضوی)
  133. کباب شیشلیک شاندیز (خراسان رضوی)
  134. کمه جوش/ماست جوش (خراسان رضوی) (سبزوار) و (استان سمنان) (دامغان)
  135. یتیمچه (خراسان رضوی) (نیشابور)
  136. آش جوشواره (خراسان شمالی)
  137. آش زرشک (خراسان شمالی)
  138. قاتقلی آش (خراسان شمالی)
  139. آش غلغل (خوزستان) (شوشتر)
  140. آش ماسووا (خوزستان)
  141. امگشت (خوزستان)
  142. بورانی باقلا سبز تازه (خوزستان) (شوشتر)
  143. پاکوره (خوزستان)
  144. پلو شوشتری (خوزستان) (شوشتر)
  145. پوکورا (خوزستان)
  146. سمبوسه (خوزستان)
  147. قلیه تخم مرغ (خوزستان)
  148. ماسووا (خوزستان) (دزفول)
  149. ماهی تنوری صبور (خوزستان)
  150. نافله (خوزستان)
  151. آش ماسوآ (خوزستان) (دزفول) و (لرستان) (بروجرد)
  152. شعله نوروزانی (خوزستان) (آبادان)
  153. آش ترش (زنجان) و (همدان) و (مازندران) و (لرستان)
  154. آش گندم (زنجان)
  155. آش ماست (زنجان)
  156. پیازو (زنجان)
  157. جغور بغور (زنجان)
  158. خورش آلوچه با مرغ (زنجان)
  159. شش انداز (زنجان)
  160. علم سلات (زنجان) (شناط ابهر)
  161. مسما بادمجان (زنجان) و (گیلان) و (مازندران)
  162. تاک پلو (سمنان) (شاهرود)
  163. ته چین شاهرودی (سمنان) (شاهرود)
  164. ته چین شهمیرزادی (سمنان) (شهمیرزاد)
  165. ته‌چین کشمش و لپه (سمنان)
  166. ته چین گرمساری (سمنان) (گرمسار)
  167. چرتمه پلو (سمنان)
  168. خلال پلو (سمنان) (دامغان)
  169. خورش سیب آلبالو (سمنان) (دامغان)
  170. خورش کدو و گردو (سمنان) (دامغان)
  171. خورش هویج و پسته (سمنان) (دامغان)
  172. سبزی پلو دامغانی (سمنان) (دامغان)
  173. شله دلمه (سمنان) (شاهرود)
  174. قلیله بادنجان (سمنان) (گرمسار)
  175. مانی پلو (سمنان) (دامغان)
  176. نثار پلو (سمنان) (شاهرود)
  177. پلو زعفرانی (سیستان و بلوچستان)
  178. تباهگ (سیستان و بلوچستان)
  179. تجکی (سیستان و بلوچستان)
  180. ستو (سیستان و بلوچستان)
  181. دوغ برک (سیستان و بلوچستان)
  182. دوغ پای (سیستان و بلوچستان) (زاهدان)
  183. سوزی (سیستان و بلوچستان)
  184. چنگالی (سیستان و بلوچستان) و (خراسان رضوی) (مشهد)
  185. لنجو (سیستان و بلوچستان)
  186. آب پیازک (فارس) (شیراز)
  187. آش انار (فارس) و (مرکزی) و (یزد)
  188. آش سبزی (فارس) (شیراز)
  189. آش کوفته سبزی (فارس) (شیراز)
  190. پاچه پلو (فارس) (شیراز)
  191. پلو اسفندی (فارس) (آباده)
  192. ته چین مرغ و بادمجان‏ (فارس) (شیراز)
  193. جلاب (فارس)
  194. دمپخت شیرازی (فارس) (شیراز)
  195. رب پلو شیرازی (فارس) (شیراز)
  196. دوپیازه آلو (فارس) (شیراز)
  197. شکر پلو شیرازی/شیرین پلو شیرازی (فارس) (شیراز)
  198. قنبر پلوی شیرازی (فارس) (شیراز)
  199. قورمه به (فارس) (شیراز)
  200. کوفته هلو شیرازی (فارس) (شیراز)
  201. کلم پلوی شیرازی (فارس) (شیراز)
  202. لوبیا پلو شیرازی (فارس) (شیراز)
  203. هویج پلوی شیرازی (فارس) (شیراز)
  204. یخنی عدس کلم (فارس) (شیراز)
  205. یخنی نخود‏ (فارس) (شیراز)
  206. بادمجان پلو (قزوین)
  207. قیمه نثار (قزوین)
  208. کوکوی شیرین (قزوین) و (خراسان رضوی) (مشهد)
  209. آبگوشت قنبید/آبگوشت قمنبیت (قم)
  210. آبگوشت مزوره (قم)
  211. آش آلو و عدس (قم)
  212. آش قنبید/آش قمنبیت (قم)
  213. ماشاب (قم)
  214. آبگوشت غوره (کردستان) و (همدان)
  215. آش پرپوله (کردستان)
  216. آش دانه کولانه (کردستان)
  217. آش عدس بلغور (کردستان) (سنندج)
  218. آش هالاو (کردستان) (سنندج)
  219. آش کشک (کردستان) (سنندج)
  220. آش سه نگه سیر (کردستان)
  221. برویشین/برویشین تورش (کردستان)
  222. خورش تره (کردستان)
  223. خورش ریواس (کردستان) و (خراسان جنوبی) و (خراسان رضوی) (نیشابور)
  224. دنده کباب (کردستان) و (کرمانشاه)
  225. شلکینه (کردستان) و (ايلام)
  226. عدسی با رشته‏ (کردستان) (سقز)
  227. قایرمه (کردستان)
  228. که لانه‏ (کردستان)
  229. آبگوشت بادمجان و کشک (کرمان)
  230. آبگوشت زیره (کرمان)
  231. آش گندم شیر (کرمان)
  232. اوماچ آش (کرمان)
  233. بز قورمه (غذای کرمان)
  234. خورش آلوچه (کرمان)
  235. خورش بزقرمه (کرمان)
  236. خورش به آلو (کرمان)
  237. زیره پلو (کرمان)
  238. کشک کدو (کرمان)
  239. لپه پلو با زیره (کرمان)
  240. مجور کدو (کرمان)
  241. آبگوشت غوره و گوجه فرنگی (کرمانشاه)
  242. آش عباسعلی (کرمانشاه)
  243. آش کشک بادمجان (کرمانشاه)
  244. بورانی پاغازه (کرمانشاه)
  245. چلو گوشت (کرمانشاه) (سمنان)
  246. خوراک کدو حلوایی (کرمانشاه)
  247. خورش خلال بادام/قیمه خلال بادام (کرمانشاه)
  248. خورش کنگر (کرمانشاه)
  249. خورش ونوشک (کرمانشاه)
  250. دستپیچ کرمانشاهی (کرمانشاه)
  251. رشته پلو (کرمانشاه) و (اردبیل) (هشجین) و (خراسان رضوی) (مشهد)
  252. سورانه (کرمانشاه)
  253. سیب پلوی کرمانشاهی/سیب پلو (کرمانشاه)
  254. کشک بادمجان (کرمانشاه) (کرمان)
  255. کوفته ریزه (کرمانشاه)
  256. کوفته شیرین (کرمانشاه)
  257. کوفته عربی (کرمانشاه)
  258. کوفته کرمانشاهی (کرمانشاه)
  259. کوفته هویج (کرمانشاه)
  260. کوکوی پاغازه (کرمانشاه)
  261. نخودپلو (کرمانشاه) و (مرکزی) (اراک)
  262. ونوشک پلو (کرمانشاه)
  263. هلو کباب (کرمانشاه)
  264. آش دنگو (کهگیلویه و بویراحمد)
  265. آش کارده (کهگیلوله و بویراحمد) و (فارس) (اقلید)
  266. بیلهرپلو (کهگیلویه و بویراحمد) (یاسوج)
  267. شله ماشکی (کهگیلویه و بویراحمد) (گچساران)
  268. کله جوشک (کهگیلویه و بویراحمد)
  269. آش اسپه شله (گلستان)
  270. باسترمه (گلستان) (ترکمن)
  271. چکدرمه (گلستان) (ترکمن)
  272. خورش اسفناج و ماش (گلستان)
  273. خورش ساک (گلستان) (گرگان)
  274. کدو ترشک (گلستان) (گرگان)
  275. کوکوی اسفناج گرگانی (گلستان) (گرگان)
  276. کی آش (گلستان)
  277. گوجه آش (گلستان)
  278. ماش آش (گلستان)
  279. ماش پلو (گلستان)
  280. هلی آش (گلستان)
  281. آش قلیه (گیلان)
  282. انارآویج/انار بیج/خورش فسنجان گیلانی (گیلان)
  283. باقلای بهاره (گیلان)
  284. باقلاقاتق (گیلان)
  285. پلا سر تره (گیلان)
  286. ترشه آش (گیلان)
  287. ترش شامی/ترشه شامی (گیلان)
  288. ترش کباب (گیلان) و (مازندران)
  289. ترش تره/ترشه تره (گیلان) و (مازندران)
  290. جعفری قورمه (گیلان)
  291. چغرتمه مرغ (گیلان)
  292. خورش انار مسما (گیلان)
  293. خورش غورابه (گیلان)
  294. خورش گل در چمن (گیلان)
  295. خورش موتن جن‏ (گیلان)
  296. خورش جغرتمه (گیلان)
  297. خورش مرغ ترش (گیلان) و (مازندران)
  298. سیرابیج (گیلان)
  299. گمج کباب (گیلان)
  300. سیر قلیه گیلانی (گیلان)
  301. سیرقلیه (گیلان)
  302. شامی (گیلان) (رودبار)
  303. شوید خولی (گیلان)
  304. شیرین تره (گیلان)
  305. شش انداز گیلانی/شیش انداز بادمجان (گیلان)
  306. شیرین قورمه (گیلان)
  307. فندق‌قاتق (گیلان)
  308. فیبیج‏ (گیلان)
  309. کوکوی اشپل (گیلان)
  310. کال کباب/کل کباب (گیلان) و (مازندران)
  311. لونگی‏ (گیلان)
  312. کویی خورش (گیلان)
  313. کولی غورابیج (گیلان)
  314. کویی تره (گیلان)
  315. گیجاواش تره (گیلان)
  316. ماهی فویج شکم پر (گیلان)
  317. ماهی گردبیج (گیلان)
  318. ماهی مالاتا (گیلان)
  319. مرغ شکم پر گیلانی (گیلان)
  320. مجی خورش (گیلان) و (مازندران)
  321. مطنجن مرغابی (گیلان)
  322. میرزا قاسمی (گیلان) و (مازندران)
  323. نازخاتون (گیلان) و (مازندران)
  324. نرگسی اسفناج (گیلان) و (مازندران)
  325. ورقه (گیلان)
  326. وینگوم ماست (گیلان) و (مازندران) و (گلستان)
  327. خورش سیب درختی (لرستان)
  328. آبگوشت دو گوله دودار (لرستان)
  329. آش ترخینه/سوپ ترخینه (لرستان) و (همدان) و (کرمانشاه)
  330. آش دندونی‏ (لرستان)
  331. آش کشگینه/ترخینه (لرستان)
  332. پرتله (لرستان)
  333. خاگینه (لرستان) (بروجرد)
  334. خورش قلیه ترش (لرستان)
  335. دلمه برگ مو بروجردی‏ (لرستان) (بروجرد)
  336. دلمه سیراب شیردان/سغدو (لرستان) (بروجرد)
  337. زیر برنجی/آش گوشت (بروجرد)
  338. سمنو (لرستان) و (مازندران)
  339. شامی کباب شومی کوکو (لرستان)
  340. کوفته نخودچی (لرستان)
  341. گوله ریزه‏ (لرستان)
  342. گیپه خرم‌آباد (لرستان)
  343. آش گزنه/آش ترش (مازندران)
  344. آغوز مسما (مازندران)
  345. اردک شکم پر (مازندران)
  346. اسپناساک (مازندران)
  347. اکبر جوجه (مازندران)
  348. باقلا وابیج (مازندران)
  349. برنج کدوحلوایی (مازندران)
  350. بورانی کدو حلوایی (مازندران)
  351. بورانی بادمجان کبابی (مازندران)
  352. پلو مرغ بهشهری (مازندران)
  353. ته چین گوشت (مازندران)
  354. خورش ناردون (مازندران)
  355. سرانار (مازندران)
  356. کئی انار (مازندران)
  357. کدوبره (مازندران)
  358. فسنجان با گوشت مرغابی (مازندران)
  359. مالابیج/مالاتا (گیلان) و (مازندران)
  360. مرغ شکم پر مازندرانی (مازندران)
  361. آبگوشت دوغ‌دار (مرکزی) (اراک)
  362. آش آلو (مرکزی) (ساوه)
  363. آش بی‌بی سه‌شنبه/آش اَماج (مرکزی) (اراک) و (خراسان رضوی) (نیشابور)
  364. آش ترخینه دوغ (مرکزی) (اراک)
  365. آش حلیم (مرکزی) (دلیجان)
  366. آش جو/ترخینه جو (مرکزی) و (البرز)
  367. آش جودوغ (مرکزی) (اراک)
  368. آش شیر/ترخینه شیر (مرکزی) و (آذربایجان شرقی) (تبریز)
  369. آش مصطفی (مرکزی) (اراک)
  370. ته‌تالی (مرکزی) (اراک)
  371. شفته (مرکزی) (اراک)
  372. خورش فسنجان و کشک (مرکزی) (تفرش)
  373. برنج دیشو (هرمزگان)
  374. بره پلو عربی (هرمزگان)
  375. بلالیت (هرمزگان) (بندرعباس)
  376. پودینی کوسه (هرمزگان)
  377. زیبون (هرمزگان)
  378. عنکاس (هرمزگان)
  379. کلمبا (هرمزگان)
  380. ماهی میدم/دمپختک ماهی/دمی لخلاخ (هرمزگان) و (بوشهر)
  381. ماهی شیر سرخ (هرمزگان)
  382. متبک (هرمزگان)
  383. موفلک (هرمزگان)
  384. مهیاوه (هرمزگان)
  385. هزاری (هرمزگان) (بندرعباس)
  386. هواری (هرمزگان) (بندرعباس)
  387. آبگوشت بزباش (همدان) و (خراسان)
  388. آبگوشت فلفل همدانی (همدان)
  389. آبگوشت قورمه سبزی همدان (همدان)
  390. آبگوشت کلم قمری (همدان)
  391. آبگوشت یخنی (همدان)
  392. آش آبغوره (همدان)
  393. آش اماج/آش اوماج (همدان)
  394. آش بادمجان (همدان) (ملایر) و (لرستان)
  395. آش برنج (همدان)
  396. آش بلغور (همدان)
  397. آش ترش با میوه (همدان)
  398. آش خیارچنبر (همدان)
  399. آش رشته دوغ (همدان) (تویسرکان)
  400. آش غوره وا (همدان) (تویسرکان)
  401. آش کشکک (همدان) (تویسرکان)
  402. آش خشکبار (همدان)
  403. آش سوماق (همدان)
  404. آش شل پتله/آش شله پلته (همدان)
  405. آش غورابه (همدان)
  406. آش کاچی (همدان)
  407. آش میوه (اردبیل) و (همدان)
  408. آش هویج و جو (همدان)
  409. پتله پلو/پلته پلو (همدان) (تویسرکان)
  410. خورش غوره بادمجان (همدان)
  411. سرداشی (همدان)
  412. قوت (همدان)
  413. کوفته نخودی (همدان) (تویسرکان)
  414. کوفته همدانی (همدان)
  415. آش شولی (یزد)
  416. آش توکی (یزد)
  417. آش کدو (یزد) (تفت)
  418. آش کلم (یزد) (تفت)
  419. آش جوگاو (یزد) (اردکان)
  420. آش ماش (یزد) (مهریز)
  421. خورش قیمه یزدی (یزد)
  422. قیمه نخود (یزد)
  423. گبوله (کازرون)
  424. کتاب آشپزی/یارمه پلو (لنگرود)

 

منبع: سایت ویکی کتاب 

۷ غذای سنتی ایران را بهتر بشناسید

۷ غذای سنتی ایران را بهتر بشناسید

۱. ته‌چین

ته چین

همه‌ی ما با این غذای خوش ‌بر و روی زعفرانی و ته دیگی ایرانی آشنا هستیم؛ ته‌چین! ته‌چین یکی از غذاهای ایرانی محبوب و رایج است که معمولاً در پخت آن از ماست، برنج، زعفران و تخم مرغ استفاده می‌شود.

این غذا بر حسب نوع آن با مرغ، گوشت، بادمجان و… نیز همراه می‌شود. علاوه بر این معمولاً در لابلای برنج زعفرانی از مقداری زرشک هم استفاده می‌شود. جدا از مواد اولیه و اصلی که گفته شد، ممکن است مواد غذایی دیگری هم به این غذا اضافه شود تا آن را با دیگر مدل‌های ته‌چین متفاوت کند. در واقع ما با انواع نسبتاً گسترده‌ای از ته‌چین‌ها رو‌به‌رو هستیم. در نتیجه شاید انتخاب خوشمزه‌ترین آنها برایمان سخت باشد.

از انواع ته‌چین می‌توان به ته‌چین مرغ، گوشت، گوشت و بادمجان، اسفناج، ماهی و… اشاره کرد. با این حال ته‌چین مرغ، رایج‌ترین نوع ته‌چین به ‌شمار ‌می‌رود. به ‌طور کلی می‌توان گفت ته چین دو قسمت اصلی دارد. یک بخش از آن ته‌دیگ زعفرانی است که به همراه محتویات غذا مثل گوشت، مرغ و غیره دیده می‌شود و دیگری هم پلوی سفید رنگ ساده‌ای است که روی ته‌چین را می‌پوشاند. البته معمولاً در بسیاری از رستوران‌ها و خانه‌ها، بخش دوم حذف می‌شود و شما فقط با برنج زعفرانی رو‌به‌رو می‌شوید. شاید به همین دلیل هم وجود چلوی سفید ساده روی ته‌چین به نظرتان غیرمرسوم و ناآشنا بیاید.

به دلیل وجود تخم مرغ و ماست که در لابلای برنج قرار می‌گیرد، ته‌چین جزو غذاهای نسبتاً سنگین است که افراد را به راحتی سیر خواهد کرد. این غذا معمولاً در مهمانی‌های ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ چرا که به دلیل ظاهر و قالب مرتب و تزیین شده‌اش، مهمانی را رسمی‌تر و مجلل‌تر نشان خواهد داد. شاید بتوان اعتراف کرد که این غذا به دلیل محتویاتی که دارد از نوع غذاهای اعیانی ایرانی به ‌شمار می‌رود!

در رابطه با طرز تهیه ته‌چین بدانید که آشپز با مشکل خاصی روبه‌رو نخواهد شد؛ ته‌چین هم در فر پخته می‌شود و هم روی شعله‌ی گاز. البته این را هم از قلم نیندازید که برای داشتن ته‌دیگ خوب و دلچسب لازم است آن را مدت زمان بیشتری روی حرارت ملایم قرار دهید تا به خوبی پخته شود و خودش را خوب بگیرد.

ته‌چین از نظر علم تغذیه، غذایی کامل و مفید است. در وهله اول وجود تخم مرغ در این غذا باعث می‌شود از ویتامین آ و دی غنی باشد. این دو ویتامین سیستم دفاعی بدن را تقویت می‌کنند. علاوه بر این ویتامین ب۱۲ موجود در تخم مرغ هم می‌تواند جایگزین خوبی برای کسانی باشد که گوشت زیادی نمی‌خورند.

از آنجا که ته‌چین مرغ، طرفداران بیشتری دارد، بد نیست بدانید که سینه مرغ استفاده شده در این غذا حاوی ویتامین ب۳ است که فعالیت‌های آنتی اکسیدانی دارد و به تنظیم قند خون و تولید انرژی کمک زیادی می‌کند.

در رابطه با زرشک موجود در ته‌چین هم باید بدانید که این ماده‌ی غذایی، ضد سرطان و تشنج و برطرف‌کننده‌ی کمبود ویتامین ث است. با این حال بهتر است در مصرف آن زیاده‌روی نکنید؛ مصرف بیش از حد زرشک موجب افت فشار خون، خارش و حالت تهوع خواهد شد. علاوه بر این توصیه می‌شود کسانی که سابقه سنگ کلیه یا صفرا دارند هم به سراغ این ماده غذایی نروند، چراکه مشکلشان را تشدید خواهد کرد. علاوه بر این، زرشک به نوعی محرک رحم به حساب می‌آید. همین مسئله باعث می‌شود اغلب به زنان باردار توصیه شود از خوردن این ماده غذایی خودداری کنند.

از آنجا که در تهیه ته‌چین روغن بسیار کمی استفاده می‌شود، می‌توان این غذا را یکی از سالم‌ترین غذاها و البته مناسب برای کسانی دانست که اضافه وزن دارند یا می‌خواهند وزن خودشان را کاهش دهند. توصیه می‌شود برای این که روغن مورد استفاده در ته‌چین را به کمترین میزان ممکن برسانید، آن را درون فر بپزید. کار از محکم کاری عیب نمی‌کند! برای داشتن یک ته‌چین سالم باید این را هم بگوییم که بهتر است ماست مورد استفاده در ته چین را به نوع کم‌چرب تغییر دهید و مرغی که در غذا استفاده می‌کنید را هم آب پز کنید تا  خاصیتش بیشتر شود.


۲. کوفته تبریزی

کوفته تبریز

کوفته تبریزی یکی از مشهورترین و خوشمزه‌ترین غذاهای سنتی ایران است. همان‌طور که از نامش مشخص است، این غذا از شهر تبریز می‌آید. البته کوفته در‌ کل انواع مختلفی دارد و در خاورمیانه با نام‌های گوناگون از آن یاد می‌شود.

تفاوت انواع کوفته‌ها در طرز تهیه و مواد مورد استفاده در پختشان است. بهتر است بدانید کوفته تبریزی جزو معدود غذاهایی است که بیشتر از این که در رستوران‌ها پخته و سرو شود، در خانه‌های ایرانی و البته در بسیاری از آشپزخانه‌های تبریزی پخته می‌شود. شاید یکی از دلایل این موضوع نیاز به مهارت و البته زمان و حوصله‌ی زیاد برای طبخ این غذا باشد. زنان باسلیقه و ماهر تبریزی که از فوت کوزه‌گری‌ به‌خوبی باخبرند، همیشه از پس این کار به بهترین شکل ممکن بر می‌آیند.

به‌ طور کلی مواد تشکیل‌دهنده‌ی کوفته تبریزی شامل گوشت، برنج، لپه، تخم مرغ، گردو، آلو خشک و البته سبزیجات معطر است. از چاشنی‌های کوفته تبریزی می‌توان به رب گوجه‌فرنگی و البته زعفران اشاره کرد که بسته به سلیقه افراد، میزان آن کم و زیاد می‌شود.

یکی از ویژگی‌های بارز این غذای سنتی، استفاده از انواع سبزیجات معطر در آن است. این سبزیجات به همراه لپه به گوشت کوبیده شده، اضافه می‌شوند و طی مراحلی، کوفته تبریزی خوشمزه و پرطرفدار را شکل می‌دهند. در روزگار قدیم و روش‌های سنتی طبخ کوفته تبریزی، یکی از ویژگی‌های این غذا این بود که معمولاً گوشت‌ را درون هاون می‌کوبیدند. اما امروزه گوشت را چندین بار چرخ و سپس شروع به پختن کوفته تبریزی می‌کنند.

یکی از نکات مهم در مورد کوفته تبریزی ارزش غذایی آن است. همان‌طور که پیشتر گفته شد، یکی از مواد غذایی مهمی که در پخت کوفته تبریزی استفاده می‌شود، برنج است. برنج می‌تواند میزان قابل‌توجهی از کربوهیدرات را وارد بدن شما کند. علاوه بر این همراهی برنج و لپه در کوفته می‌تواند میزان مناسبی از پروتئین را به شما ارائه دهد؛ یعنی حتی اگر از گوشت هم در این غذا استفاده نمی‌کردید، باز هم این پروتئین تأمین می‌شد.

حالا که صحبت از لپه شد، باید بگوییم که این ماده غذایی سرشار از پتاسیم و البته فیبر است؛ به همین دلیل معمولاً توصیه می‌شود که برای پیشگیری از یبوست، بیماری‌های قلبی و عروقی و البته کاهش قند خون از لپه استفاده شود.

علاوه بر این، آلوی موجود در کوفته تبریزی نیز به ارزش غذایی آن می‌افزاید. آلو دارای مقداری آنتی‌اکسیدان است که باعث می‌شود رادیکال‌های آزاد در بدن از بین بروند. رادیکال‌های آزاد باعث رسوب چربی در دیواره‌های عروقی خون می‌شوند که مشکلات قلبی بسیاری را به همراه خواهد داشت. از عوارض دیگر رادیکال‌های آزاد، آسیب رساندن به DNA و به دنبال آن افزایش سلول‌های سرطانی است. فیبر غذایی موجود در آلو نیز می‌تواند به کاهش سرعت جذب قند، کاهش غلطت لیپیدهای خون، افزایش تعداد دفعات دفع از دستگاه گوارش، تسهیل دفع و البته کاهش زمان آن کمک کند.

تمامی این مواد غذایی در کنار تک‌تک سبزی‌های معطری که در این غذا به کار می‌روند، باعث افزایش ارزش غذایی کوفته تبریزی می‌شوند. به همین دلیل می‌توان کوفته تبریزی را در دسته بهترین و کامل‌ترین غذاهای سنتی ایرانی به شمار آورد.

احتمالاً به گوشتان خورده یا تجربه کرده‌اید که یکی از رایج‌ترین مشکلاتی که در زمان پخت کوفته تبریزی وجود دارد، وا رفتن آن است. بسیاری از افراد راهکارهای مختلفی از این و آن شنیده‌اند و برای رفع این مشکل، آنها را به کار گرفته‌اند. حالا ما به شما می‌گوییم برای این که دچار این مشکل نشوید گوشت را زیاد چرخ نکنید و آن را به خوبی و به اندازه ورز دهید و بعد سایر مراحل پخت را دنبال کنید. علاوه بر این، استفاده از یک تکه سیب‌زمینی در کوفته تبریزی باعث می‌شود که احتمال وا رفتن آن کم شود. جالب است بدانید حتی برخی افراد اعتقاد دارند که اگر در حین گلوله کردن کوفته تبریزی حرف نزنند، دهان کوفته هم حین پختن باز نمی‌شود و وا نمی‌رود!

ناگفته نماند که معمولاً در کنار این غذای بسیار مغذی و البته خوشمزه از نان تازه سنگک و سبزی خوردن نمی‌شود گذشت!


۳. قیمه نثار

قیمه نثار

قیمه نثار یکی از غذاهای ایرانی است که به طور سنتی در قزوین پخته می‌شود. قیمه نثار با مخلفات زیادی که دارد تبدیل به یکی از انواع غذاهای ایرانی خوشمزه و پرطرفدار شده است. گاهی از این غذا در گویش‌های عامیانه با نام قیمه نسا یاد می‌شود که به اشتباه جا افتاده است.

به ‌طور کلی می‌توان گفت قیمه به معنای خورشتی است که با گوشت‌های خردشده درست شده باشد. نثار هم به معنای آن چیزی است که در عروسی و مهمانی به مهمانان نثار می‌شود. شاید دلیل انتخاب نام قیمه نثار برای این غذا این باشد که در گذشته معمولاً آن را به دلیل محتویاتی که داشت، جزو غذاهای اشرافی به حساب می‌آوردند و در عروسی‌ها به همراه انواع سبزی‌ خوردن سرو می‌کردند.

بسیاری از افراد این غذا را چیزی مشابه زرشک پلو می‌دانند، ولی تفاوت آنها بسیار زیاد و مخلفات موجود در قیمه نثار به مراتب بیشتر است. قیمه نثار به طور کلی با برنج، گوشت، خلال بادام، پسته و پیاز داغ طبخ می‌شود. البته در بسیاری از دستورهای پخت این غذا به استفاده از پوست پرتقال، هویج و سایر مخلفات هم اشاره شده است. در خود شهر قزوین ادویه‌ای با نام قیمه نثار وجود دارد که به طور تخصصی تهیه می‌شود و با اضافه کردن آن به غذا می‌توان طعم بی‌نظیرش را چشید.

قیمه نثار از نظر ارزش غذایی، حرف زیادی برای گفتن دارد. برنج موجود در آن سرشار از کربوهیدرات است. به علاوه اگر برنج را به همراه سبوسش مصرف کنید، پتاسیم موجود در آن، می‌تواند در کنترل فشار خون هم تأثیرگذار باشد. اگر به قصد دارید از برنج سبوس‌دار در قیمه نثار خود استفاده کنید، باید این نوید را به شما بدهیم که این ماده غذایی باعث افزایش حرکات روده می‌شود و همین مسئله خطر ابتلا به سرطان کولون را کاهش می‌دهد.

همان‌طور که گفته شد یکی از محتویات اصلی قیمه نثار، خلال بادام و پسته است. معمولاً توصیه می‌شود که به خاطر حفظ ارزش غذایی این مواد، آنها را برای یک ساعت در آب قرار دهید تا به خوبی خیس بخورند. این روش کمک می‌کند تا اسیدهای چرب موجود در این مغزها حفظ شود. باید اضافه کرد که پسته موجود در قیمه نثار به دلیل مقدار زیاد کلسیمی که دارد، می‌تواند برای افرادی که در معرض پوکی استخوان هستند بسیار مفید باشد. علاوه بر این، خوردن این ماده غذایی را می‌توانید به افرادی که احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی در آنها بالاست توصیه کنید.

جالب است بدانید که کلسیم موجود در بادامی که در قیمه نثار استفاده می‌شود، دو برابر پسته است! علاوه بر این پروتئین و ویتامین دی موجود در آن را هم نباید نادیده گرفت. پس وجود این مغزها در قیمه نثار می‌تواند ارزش غذایی آن را تا حدودی برای شما روشن کند. معمولاً توصیه می‌شود اگر از افراد کم‌خون هستید، در این غذا به جای خلال بادام از خلال فندق استفاده کنید. با اضافه کردن رب گوجه فرنگی به خورشت قیمه نثار نیز می‌توانید به جذب آهن در این غذا کمک زیادی کنید.

علاوه بر این توصیه می‌کنیم اگر چربی خون بالا دارید به جای گوشت گوساله از سینه مرغ کباب شده استفاده کنید و مغزهای موجود در این غذا را تا حدودی کاهش دهید و در ازای آن به میزان پوست پرتقال و هویج خلالی بیفزایید.


۴. کباب تابه‌ای

کباب تابه ای

کباب تابه‌ای از غذاهای ایرانی ساده و راحتی است که در بسیاری از خانه‌های ایرانی دوست‌داران پر‌وپاقرص خودش را دارد. امکان دارد بارها این غذا را با نام‌های کباب دیگی یا کباب بشقابی هم دیده باشید که نشان‌دهنده‌ی روش‌های مختلف تهیه و طبخ آن است.

ایرانیان معمولاً به انواع کباب‌ علاقه‌ی زیادی دارند. ولی ممکن است به دلیل سختی پخت آنها، به ‌خصوص در آپارتمان‌های امروزی، کمتر به سراغشان بروند. یکی از نکات مثبت کباب تابه‌ای آن است که برخلاف تصوری که از نام کباب به ذهن می‌رسد، می‌توان آن را به راحتی در منزل و در شرایط مختلف تهیه کرد. علاوه بر این، یکی از ویژگی‌های برجسته‌ای که باعث محبوبیت کباب تابه‌ای شده، این است که به مدت زمان بسیار کمی برای پختن آن نیاز است. این غذا در بازه‌ی حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه‌ای آماده می‌شود.

کباب تابه‌ای، نوعی خوراک است که به ‌طور کلی مواد مورد نیاز آن شامل گوشت گوسفندی چرخ ‌کرده، پیاز، گوجه فرنگی، نمک و البته سماق می‌شود. در روش‌های مختلف طبخ این غذا از تخم مرغ، پودر نان، فلفل دلمه‌ای، ماست و… نیز استفاده می‌شود.

کباب تابه‌ای دارای دو بخش است که شامل گوشت کبابی و گوجه‌های سرخ کرده می‌شود. در بسیاری از روش‌های طبخ این غذا، گوجه فرنگی‌های سرخ شده را قطعه قطعه می‌کنند، در کنار کباب می‌گذارند و آن را به شکل جداگانه می‌پزند. اما در روش‌های دیگر، گوجه فرنگی را رنده می‌کنند، آن را روی کباب در حال سرخ شدن قرار می‌دهند و با فلفل دلمه‌ای و برخی مخلفات دیگر همراه می‌کنند. این روش باعث می‌شود طعم گوشت به درون این مخلفات نفوذ کند و غذا به مراتب لذیذتر شود.

استفاده از سماق در تهیه کباب تابه‌ای نیز به دو روش مختلف صورت می‌گیرد. برخی سماق را در زمان سرخ کردن کباب در ماهیتابه روی آن می‌ریزند. این کار باعث می‌شود طعم سماق به طور کامل به درون گوشت نفوذ و آن را خوشمزه‌تر کند. برخی دیگر نیز ترجیح می‌دهند بعد از پخت غذا و در زمان سرو آن، سماق را روی برنج یا خود کباب بریزند. با این حال تقریباً غیرممکن است که بتوان سماق را از کباب تابه‌ای جدا کرد. وجود سماق در کنار غذاهای گوشتی باعث هضم راحت‌تر و سریع‌تر آنها می‌شود.

علاوه بر این در طب سنتی معمولاً توصیه می‌شود که در کنار غذاهای گوشتی مثل کباب تابه‌ای هرگز از ماست، دوغ و مواد غذایی این‌چنینی استفاده نکنید؛ ترکیب این مواد علاوه بر این که خاصیت گوشت را از بین می‌برد، باعث فساد گوشت در بدن می‌شود. باید اشاره کنیم که معمولاً توصیه می‌شود ضخامت گوشت چرخ ‌کرده را در ماهیتابه به اندازه‌ای زیاد نکنید که باعث سفت شدن آن شود. در کنار این، ضخامت کم و نازکیِ این گوشت هم می‌تواند از کیفیت کباب تابه‌ای بکاهد. برای پخت بهتر کباب تابه‌ای بهتر است در زمان طبخ، درِ ماهیتابه را بگذارید تا گوشتتان کاملاً مغز پخت شود.

ارزش غذایی کباب تابه‌ای به هیچ عنوان کم نیست. می‌توان به طور خلاصه به گوشت چرخ کرده موجود در غذا اکتفا کرد. گوشت چرخ‌ کرده حاوی پروتئین بسیاری است. اگر از گوشت گوسفندی و نوع لخم بدون چربی گوشت گوساله استفاده کنید، به جذب پروتئین در بدن کمک خواهید کرد. این غذا مقادیری ماده معدنی روی هم دارد که به افزاید تولید تستوسترون کمک می‌کند.


۵. ماهی شکم‌پر

ماهی شکم پر

ماهی پرطرفدار و پرمصرف‌ترین غذای دریایی است که به لحاظ گستردگی انواع و البته شیوه طبخ آن می‌تواند سلیقه‌های متفاوتی از افراد را راضی نگه دارد. در این میان، ماهی شکم‌پر که از محبوب‌ترین غذاهای ایرانی در خطه شمال و البته جنوب کشور به شمار می‌رود هم تنوع بالایی در محتویات دارد.

یکی از ویژگی‌های طبخ ماهی شکم‌پر این است که می‌توان آن را درون فر یا روی گاز پخت. به علاوه این غذا را می‌توان هم با سبزی‌ پلو و هم با برنج ساده و سفید نوش جان کرد.

ماهی شکم‌پر از پرخاصیت‌ترین غذاها به شمار می‌رود. در وهله‌ی اول، این خود ماهی است که خواص غذایی بسیار خوبی دارد. خواص ماهی انکار نشدنی است و نمی‌توان از آن غافل ماند. ماهی سرشار از موادی مغذی مثل پروتئین و ویتامین دی است و به علاوه می‌توان آن را بهترین و کامل‌ترین منبع برای اسیدهای چرب امگا ۳ دانست. هر کدام از انواع مختلف ماهی ویژگی‌های منحصر به فرد خودشان را دارند. در این میان ماهی‌های چرب‌تر مثل ماهی‌های آزاد، ماهی قزل آلا، ساردین و… جزو سالم‌ترین انواع ماهی‌ها به شمار می‌روند. به همین دلیل توصیه می‌کنیم در تهیه ماهی شکم پر به سراغ این دسته از ماهی‌ها بروید. ماهی‌های چرب درصد امگا ۳ بالایی دارند و همین مسئله باعث بهبود عملکرد درست بدن و مغز می‌شود.

یکی از ویژگی‌های مهم ماهی، کاهش احتمال ابتلا به حملات قلبی است. علاوه بر این مصرف ماهی در تمام طول زمان رشد کودکان می‌تواند حیاتی و مهم باشد. مصرف ماهی باعث افزایش سلول‌های خاکستری مغز و کاهش احتمال ابتلا به زوال عقل در دوره کهنسالی می‌شود. با تمام این اوصاف، هر چقدر از خواص ماهی بگوییم کم است و باز هم حرف برای گفتن باقی خواهد ماند.

برای پختن ماهی شکم‌پر معمولاً روش‌های مختلفی به کار گرفته می‌شود که در هرکدام از آنها مواد تشکیل‌دهنده‌ متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال به‌ طور عام مواد مورد استفاده در پخت ماهی شکم‌پر شامل پیاز، رب انار، سبزی‌های معطر، سیر، کره، گردو، زعفران و… است. شما می‌توانید برحسب سلیقه و شرایط خود این مواد را کم و زیاد کنید. برای مثال اگر اضافه وزن دارید، می‌توانید میزان کره و روغن مورد استفاده در این غذا را به حداقل برسانید.

اگر دچار یبوست هستید می‌توانید ماهی شکم‌پر خود را با مواد بخارپز ‌شده‌ای مثل هویج و قارچ بپزید و به جای برنج، آن را با نان سبوس‌دار میل کنید. این کار کمک می‌کند میزان فیبر دریافتی شما افزایش پیدا کند و کارکرد دستگاه گوارشتان بهبود یابد. اگر بیماری قلبی دارید در پخت ماهی شکم‌پر به جای کره به سراغ روغن زیتون بروید و غذایتان را با کلم بروکلی بخارپز شده میل کنید. با این کار آنتی اکسیدان‌های موجود در این مواد به بهبود بیماری‌تان کمک زیادی خواهند کرد.

باید به این نکته نیز اشاره کنیم که رب انار استفاده شده در بیشتر انواع ماهی شکم‌پر، خواص بسیاری برای لاغری دارد. بسیاری از متخصصان تغذیه معتقدند که مصرف رب انار می‌تواند برای کاهش وزن و چربی‌های بدن به ‌خصوص در اطراف شکم مفید باشد.


۶. میگو پلوی بوشهری

میگو پلو بوشهری

میگو پلوی بوشهری یکی از بهترین غذاهای ایرانی دریایی و همان‌طور که از نامش پیداست، مربوط به خطه جنوب ایران است. در گذشته این غذا مختص به جنوب کشور بود، ولی با توجه به این که مصرف میگو در سراسر ایران رایج شده، این غذا هم به نوعی همه‌گیر شده است. می‌توان گفت این غذا جزو غذاهای مقرون به صرفه به شمار می‌رود؛ در تهیه‌ی این غذا به سراغ میگوهای ریزی می‌رویم که قیمت نسبتاً مناسبی دارند. به همین دلیل با تهیه این غذا می‌توان با صرف هزینه‌ای نسبتاً کم و مناسب به توصیه پزشکان مبنی بر استفاده از غذاهای دریایی گوش داد.

میگو به دلیل امگا ۳ زیادی که دارد می‌تواند از بروز آلزایمر و اختلال حواس در پیری جلوگیری و هم‌چنین تا حدودی فشار خون را هم کنترل کند. میگو علاوه بر این می‌تواند مقداری از آهن مورد نیاز بدن شما را هم تأمین کند. بد نیست به این موضوع هم اشاره کنیم که در میگو ماده‌ای به نام سلنیوم وجود دارد که احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ و سرطان خون را در افراد کاهش می‌دهد.

به دلیل ابعاد کمی که میگوهای مورد استفاده در میگو پلو دارند، توصیه ما این است که در پاک کردن آنها نهایت دقت را به کار ببرید و تمامی ضایعات موجود در آنها را پاک کنید. برای پخت میگو پلوی بوشهری، دستور پخت‌های مختلفی وجود دارد که تاحدودی هم مشابه یکدیگر هستند. مواد مورد نیاز برای پخت این غذا شامل میگو، برنج، پیاز، سیر، گشنیز، رب گوجه فرنگی، زعفران و… است. باید این را هم بگوییم که در بعضی انواع میگو پلو که کاملاً ایرانی هستند، می‌توان سیب زمینی نگینی شده و کشمش هم مشاهده کرد.

از آنجا که کالری این غذا تا حدودی بالاست و جزو غذاهای سنگین به شمار می‌رود، توصیه می‌شود آن را برای وعده ناهار میل کنید. معمولاً این غذا همراه با ترشی‌هایی که تند هستند سرو می‌شود. به عنوان نوشیدنی هم می‌توان به سراغ شربت‌های خانگی رفت. البته بیشتر جنوبی‌ها این غذا را با نوعی نوشیدنی‌ به نام «زینتو» میل می‌کنند که آب توتی شبیه به شاتوت است.

رعایت برخی نکات می‌تواند به طبخ بهتر میگو پلو کمک کند. برای مثال بهتر است برای تهیه این غذا به سراغ میگوهای بزرگ و درشت نروید. علاوه بر این، ادویه‌های این غذا که شامل زردچوبه، فلفل قرمز و گرد لیمو هستند را به هیچ وجه از قلم نیندازید. بسیاری از افراد برای مقابله با بوی میگو از این ادویه‌ها یا سیر و پیاز استفاده می‌کنند که نباید آنها را نادیده گرفت.

اگر کلسترول دارید می‌توانید برای پخت این غذا به سراغ روغن زیتون بروید و مواد اولیه را به مدت یک تا دو دقیقه به خوبی در آن تفت دهید. در کنار این موضوع، توصیه می‌شود که برای کنترل چربی خون، در کنار میگو پلو از آب کرفس استفاده کنید. برای مقابله با یبوست هم بهتر است در این غذا به سراغ برنج قهوه‌ای بروید و فیبر دریافتی‌تان را افزایش دهید. همچنین برای رفع یبوست می‌توانید از سبزی‌های تازه و البته کاهو هم همراه غذا استفاده نمایید.


۷. قیمه سیستان و بلوچستان (دوغ پای)

خورشت دوغ پای

ممکن است در نگاه اول فکر کنید این غذا همان قیمه خودمان است و فرقی با آن ندارد. در این صورت کاملاً در اشتباه هستید! خورشت دوغ پای یا دوغ پی، یکی از غذاهای مشهور سیستان و بلوچستان است که به دلیل ظاهرش، خیلی‌ها آن را با قیمه اشتباه می‌گیرند. این غذای سنتی ایران بسیار خوشمزه و البته نسبتاً ترش است و به محض میل کردن آن متوجه طعم متفاوت و جدیدش خواهید شد. به نظر می‌رسد رستوران‌ها هنوز آنقدر مهارت پیدا نکرده‌اند که این غذای خوشمزه را به منوی خود اضافه کنند. پس برای خوردن این غذا آن هم به شکل اصیل و سنتی بهتر است به سراغ خانه‌های سیستان و بلوچستانی و بانوان باسلیقه این منطقه بروید.

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های این غذا با سایر غذاهای مشابه آن، استفاده از دوغ در مراحل میانی پخت غذاست. طرز پخت خورشت دوغ پای تقریباً مشابه قیمه است و تفاوت عمده‌ای که با آن دارد همان دوغ است! پس به ‌طور کلی می‌توان گفت مواد تشکیل‌دهنده این غذا شامل گوشت گوساله، لپه، پیاز، ادویه، زعفران، دوغ، لیمو عمانی و… می‌شود.

خورشت دوغ پای را می‌توان مانند قیمه با برنج ساده و سفید میل و برای تزئین برنج از زعفران استفاده کرد.  در کل این خورشت تزئین خاصی ندارد. خورشت دوغ پای سیستان و بلوچستانی‌ در روش کاملاً سنتی با برنجی نسبتاً شفته سرو می‌شود.

سیستان و بلوچستانی‌ها معمولاً در کنار این غذا از سالاد یا سبزی خوردن نیز استفاده می‌کنند. برای بهتر شدن طعم این غذا می‌توان به جای رب گوجه فرنگی از خود گوجه فرنگی به شکل رنده شده استفاده کرد. اگر در تهیه این غذا به سراغ دوغی رفته‌اید که ترشی آن زیاد است، پیشنهاد می‌کنیم از ریختن لیمو عمانی در غذا خودداری کنید. به علاوه، اگر دوغ شما همگن (هموژنیزه) نیست بهتر است قبل از استفاده، آن را به خوبی هم بزنید تا در طول پختن غذا دلمه دلمه نشود.

اگر تصمیم دارید که در خورشت دوغ پای خود از دوغ خانگی استفاده کنید، توصیه می‌کنیم آن را چند مرتبه در مخلوط‌ کن بریزید، سپس بر روی حرارت قرار دهید و تا زمانی که به طور کامل به جوش آید هم بزنید. حال با خیال راحت می‌توانید دوغ خود را به غذا اضافه کنید. البته باید بدانید که می‌توانید بسته به سلیقه خود میزان دوغ مورد استفاده در غذا را کم و آب آن را بیشتر کنید.

اگر فردی کم خون هستید، گوشت مورد استفاده در این غذا می‌تواند از مهم‌ترین منابع آهن برای شما باشد. اگر این غذا را همراه مرکباتی مثل پرتقال نوش جان کنید، آهن بیشتری را جذب خواهید کرد. علاوه بر این، توصیه ما این است که در زمان سرو این غذا، در کنار سبزی خوردن از هویج، فلفل دلمه‌ای رنگی و… نیز استفاده کنید تا میزان جذب آهن در بدن خود را افزایش دهید. در نهایت هم باید بگوییم اگر فشار خونتان بالاست، بهتر است نمک موجود در غذا را کاهش دهید و از رب گوجه فرنگی استفاده نکنید.

منبع: دیجی کالا مگ